Історія Чину
W poszukiwaniu autora Obrony monastyra wileńskiego..., wyd. 1702 r. w Wilnie
- Szczegóły
- Ієродиякон Богдан ЧСВВ
W Bibliografii polskiej XV-XVIII w. K. Estreichera znajdujemy informację o druku autorstwa Mariana Kulczyńskiego zatytułowanym Obrona Monastyra Wileńskiego... (t. XX, Kraków 1905, s. 371). Te same dane znajdujemy w pracy Dalibora Jana Wagilewicza (Pisarze polscy Rusini wraz z dodatkiem Pisarze łacińscy Rusini, red. R. Radyszewśckyj, Przemyśl 1996, s. 134). W nowszych opracowaniach Maria Pidłypczak-Majerowicz potwierdza wydanie druku autorstwa Mariana Kulczyńskiegow 1702 roku w Wilnie (Bazylianie w Koronie i na Litwie. Szkoły i książki w działalności zakonu, Warszawa-Wrocław 1986, s. 60, 180), przy czym autorka powołuje się właśnie na Bibliografię polską. W najnowszym opracowaniu autorstwa Joanny Getka, także znajdujemy druk wileński autorstwa Mariana Kulczyńskiego (Polskojęzyczne druki bazyliańskie (XVIII wiek), Warszawa 2013, s. 258). Joanna Getka wymieniając to wydanie powołuje się na wcześniejsze, wskazane już opracowania, czyli prace Estreichera oraz Pidłypczak-Majerowicz. Kulczyński jest podawany, jako autor Obrony monastyra... także w Słowniku Polskich Teologów Katolickich (t. II, Warszawa 1982, s. 743 – dalej SPTK).
Mimo szeroko rozpowszechnionego poglądu o tym, że bazylianin M. Kulczyński był autorem dzieła Obrona monastyra wileńskiego..., pojawia się problem z określeniem, kim był Kulczyński. W literaturze przedmiotu znajdujemy o nim nieliczne informacje:
Dalibor Jan Wagilewicz pisze bardzo krótko: ... był czerńcem w monastyrze Ś. Trójcy w Wilnie, potem archimandrytą (s. 134).
Wiesław Murawiec w SPTK podaje nieco szerszą notę: Ok. 1702 r. był przełożonym klasztoru bazylianów pod wezwaniem św. Trójcy w Wilnie i dał się poznać jako wytrwały obrońca praw tegoż klasztoru... Za pisemną obronę klasztoru otrzymał Kulczyński pochwałę kongregacji bazyliańskiej, obradującej w 1709 r. w Białej Podlaskiej (podobnie Joanna Getka, s. 35).
Add a commentКраснопуща – 350-річчя василіанської обителі
- Szczegóły
- Володимир Мороз
Василіанський монастир на Тернопільщині, який фундував Ян Собєський, готується до 350-річного ювілею. Але обитель не може повноцінно діяти через байдужість місцевої влади.
Підготовка до урочистостей з нагоди заснування у XVII ст. Краснопущанського монастиря отців-василіан уже розпочалася в цій обителі. За легендою, що збереглася завдяки “Хроніці поморянській”, саме перший настоятель монастиря у Красній Пущі - отець Гедеон - напророчив Янові Собєському корону. Почалося з того, що шляхтич у погоні за оленем заблукав у лісах біля Поморян, довго брів снігами і вийшов на хатину пустельника. Як з’ясувалося, це був чернець-василіанин, колишній капелан у війську Богдана Хмельницького. У нього Ян Собєський заночував. Обоє розділили вечерю, а потім монах розповів гостеві про своє видіння — Яна оберуть королем.
Add a commentГоліаф, який не подолав Давида: держбезпека комуністичної Польщі проти УГКЦ
- Szczegóły
- Ростислав Крамар
Działania komunistycznych organów bezpieczeństwa przeciwko duchowieństwu greckokatolickiemu w Polsce (1944-1956) (dokumenty). Zebrał i opracował Igor Hałagida [w:] «Bazyliańskie Studia Historyczne», t. 2, Wydawnictwo «Bazyliada», Warszawa 2012, 391 s.
У кінці 1940-х — на початку 1950-х років у Польщі залишилося приблизно 230 священиків, монахів та монахинь Української греко-католицької церкви. Вірні УГКЦ внаслідок операції «Вісла» були розпорошені територією всієї країни. У ті роки проти відносно невеликої групи українського духовенства була спрямована потужна машина репресивного апарату польського сталінізму. Священиків і монахів переслідували не лише низові ланки правоохоронних органів та держбезпеки, а й центральні органи цих структур. За таких надзвичайно складних обставин українське духовенство зуміло вистояти, не зламалося під тиском тоталітарної держави, переважна його більшість не пішла на співпрацю з комуністичною безпекою. Переконливі докази стійкості духовенства УГКЦ у винятковий період історії церкви (1944-1956 роки) – 94 документи, опубліковані в другому томі «Василіанських історичних досліджень», упорядкованому професором Ігорем Галаґідою. У першому випуску досліджень, виданому в 2011 році, йшлося про відновлення греко-католицьких богослужінь у Польщі в середині п'ятдесятих років ХХ століття.
Add a commentOjciec Tymoteusz Szczurowski, OSBM i sprawa nowicjatu w Białej
- Szczegóły
- ієродиякон Богдан ЧСВВ
Z dużym zadowoleniem należy odnotować zainteresowanie osobą o. Tymoteusza Szczurowskiego oraz działalnością bazylianów na Chełmszczyźnie i Podlasiu. Ważne miejsce wśród nowszych publikacji zajmują prace Doroty Weredy, a szczególnie: Bazylianie w unickiej diecezji brzeskiej w XVIII wieku, w: Białoruskie Zeszyty Historyczne 19(2003), s. 110-125, Działalność Tymoteusza Szczurowskiego na Podlasiu, w: Zeszyty Dziedzictwa Kulturowego, Białystok 2007, s. 55-70, Bazylianie jako biskupi Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej XVIII w., w: Dziedzictwo unii brzeskiej, Lublin-Supraśl 2012, s. 37-58. Nie można zapomnieć zaangażowania na rzecz upamiętnienia o. Szczurowskiego ze strony zmarłego w 2011 roku o. archimandryty Ryszarda Piętki MIC. Dzięki staraniom o. Archimandryty miało miejsce wznowienie fundamentalnej pracy o. Szczurowskiego Misja bialska XX Bazylianów (Lublin 2009). Z kolei teologiczną działalność o. Szczurowskiego przedstawił Andrzej Derdziuk w pracy Grzech w XVIII wieku. Nurty w polskiej teologii moralnej, Lublin 1996 (s. 85-89). Dorota Wereda przygotowała również biografię o. Tymoteusza Szczurowskiego na potrzeby Polskiego Słownika Biograficznego (Warszawa-Kraków 2011, t. XLVII/4, z. 195). Ta bardzo dokładna i precyzyjna biografia zasługuje na szczególne uznanie. Jak jednak bywa w przypadku krótkich artykułów, domaga się rozszerzenia niektórych wątków.
Metropolita Józef Sembratowicz – Pouczenia dla bazylianów (1874)
- Szczegóły
- Ієродиякон Богдан ЧСВВ
Karoweć wspomina jedynie, że w 1874 r. metropolicie Józefowi powierzono przeprowadzenie reformy Zakonu. Do reformy nie doszło, bo metropolita miał do rozwiązania wiele innych spraw (о. М. Каровець ЧСВВ, Велика Реформа Чина св. Василія В., ч. 1, Жовква 1933, 78). Jednak Metropolita odbył w tym roku wizytację monasterów, której efektem były wskazówki wydane bazylianom, a także relacja odesłana do Rzymu. W ogóle z pracy Karowcia można odnieść wrażenie, że Metropolita niewiele interesował się sprawami Zakonu. Wyliczając listy pasterskie (od 1874 r.) pisze: Відностно обнови Чина написав митр. Йосиф два пастирські листи, один з датою у Львові 2 червня 1882., другий, клясичний для діла реформи, виданий для духовенства і вірних Архідеєцезії з дати «въ Риме» extra portam Flaminiam дня XVI Августа того самого 1882 р. (tamże 75-76).
Ojciec Isydor Patryło niewiele więcej wspomina na temat wizytacji odbytej przez Sembratowicza w 1874 roku. Stwierdzając, że nie dała ona pozytywnych zmian, cytuje jedynie wniosek końcowy: „[Zakon] stał się nieprzydatny dla kraju” (о. Іисдор Петрило, ЧСВВ, Нарис Історії Галицької Провінції ЧСВВ, w: Нарис історії Василіянського Чину Святого Йосафата, Рим 1992, s. 318, przypis 79 – cytat z dokumentu znajdującego się w Archiwum Kongregacji Kościołów Wschodnich. Autor nie podaje dokładnej charakterystyki dokumentu, ale najprawdopodobniej jest to sprawozdanie Sembratowicza o stanie monasterów bazyliańskich).
Add a comment
